دلم خواست و دوست داشتم یعنی چه؟

دلم می‌خواهد پاسخی است که غالبا اگر جواب منطقی برای عملکرد خود نیابیم و از مغلطه و سفسطه هم نتوانیم استفاده کنیم، دست به دامان آن می‌شویم و افسوس که غالبا هم این پاسخ دروغ نیست، یعنی واقعا چون دلمان خواسته است، آن کار را کرده ایم.

اما دلم خواست و دوست داشتم یعنی چی؟

در برخی موارد استفاده از این دو جمله متداول، مشکل خاصی پیش نمی‌آورد و اگر طبق میل دلمان رفتار کنیم گناهی هم نکرده ایم، مثلا دلمان چلوکباب می خواهد، و سفارش می دهیم! یا دلمان هوس مسافرت کرده است، می‌رویم. یا دلمان می خواهد سریال ببینیم، کنترل را برداشته و می‌زنیم iFilm. اینها غالبا موارد مباحی هستند که اگر بتوانیم رضایت خدا را هم در نظر داشته باشیم، علاوه بر اینکه به دلمان رسیده ایم، عبادت هم کرده ایم. مثلا به قول علامه مصباح، شما وقتی دارید غذای جدیدی می‌خورید به این نیت که نعمتهای جدید پروردگار را تجربه کرده و شکرگزاری کنید و با کمک این غذا قوت کار و عبادت پیدا کنید، غذا بخورید!

اما اگر دل ما مثلا شراب خواست، یا خواست که در مجلس عروسی برقصیم یا دلمان خواست که بدِ دیگران را بگوییم، یا دوست داشتیم که لباس تنگ و بدن نما بپوشیم یا دلمان خواست صورتمان را هفت قلم آرایش کنیم و گیسوهایمان را در معرض نمایش عموم بگذاریم، یا به نامحرم پیامک عاشقانه بفرستیم یا دلمان خواست چشم چرانی کنیم و هزاران چیز دیگر که می دانید؛ چه کنیم؟ آیا همین که دلمان خواست مجوز انجام عمل صادر می شود؟ یا شرط دیگری هم هست؟

به شخصه هروقت با پاسخ دوست داشتم یا دلم خواست روبرو می شوم، یاد قرآن می‌افتم که به طور خطرناکی هشدار می دهد:

أَفَرَ‌أَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَـٰهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّـهُ عَلَىٰ عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَىٰ سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَىٰ بَصَرِ‌هِ غِشَاوَهً فَمَن یَهْدِیهِ مِن بَعْدِ اللَّـهِ ۚ أَفَلَا تَذَکَّرُ‌ونَ
پس آیا کسی که خدایش را هوایش (دلش) قرار داده دیدی؟ و خدا او را از روی علم و آگاهی خود [بر اینکه شایسته هدایت نیست] گمراه کرد، و بر گوش و دلش مُهرِ نهاد، و بر چشم [دلش] پرده ای قرار داد، پس چه کسی است که بعد از خدا او را هدایت کند؟ آیا متذکّر [حقایق] نمی شوید؟

ما با گفتن دلم خواست، تلویحا بیان می کنیم که بنده خدا نیستیم و بنده دلمان هستیم، متاسفانه اکثر افراد مثل من، مشرکیم و خودمان خبر نداریم، بت بزرگ ما در درون خود ماست!

سعی کنیم، اگر به معاد اعتقاد داریم، از این پس کمتر از این جمله‌های خطرناک استفاده کنیم: دلم خواست، دوست داشتم، … بیشتر به این فکر کنیم که آیا این کار درست است یا نه، یعنی با عقل و دین سازگار است یا نیست ساده تر اینکه آیا مورد رضایت معبود است؟

اما دلیل این نوشتار، چند حدیث بود که امروز به نرم افزار کاغذ دیواری نورانی اضافه کردم:

لَیْسَ لَکَ أَنْ تَتَکَلَّمَ بِمَا شِئْتَ لِأَنَّ اللَّهَ یَقُولُ وَ لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْم‏
سزاوار نیست هر چه دلت می‌خواهد بگویى، زیرا خداوند متعال در قرآن مى‏فرماید «از آنچه علم ندارى پیروى نکن»لَیْسَ لَکَ أَنْ تَسْمَعَ مَا شِئْتَ لِأَنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَقُولُ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلا
حق نداری به هر چه دلت می‌خواهد گوش کنی،زیرا خدای عز و جل می فرماید «همانا گوش و چشم و دل، همه مسؤولند»لَیْسَ لَکَ أَنْ تَقْعُدَ مَعَ مَنْ شِئْتَ لِأَنَّ اللَّهَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى یَقُولُ «إِذا رَأَیْتَ الَّذِینَ یَخُوضُونَ فِی آیاتِنا فَأَعْرِضْ عَنْهُمْ حَتَّى یَخُوضُوا فِی حَدِیثٍ غَیْرِهِ وَ إِمَّا یُنْسِیَنَّکَ الشَّیْطانُ فَلا تَقْعُدْ بَعْدَ الذِّکْرى‏ مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ»
حق نداری با هر که دلت خواست نشست و برخاست کنیچرا که خدای تبارک و تعالی می‌فرماید «هرگاه کسانی را دیدی که آیات ما را استهزا می‌کنند، از آنها روی بگردان تا به سخن دیگری بپردازند! و اگر شیطان از یاد تو ببرد، هرگز پس از یادآوری با گروه ظالمین منشین»

احادیث از امام موسی کاظم علیه السلام (وسائل الشیعه، ج ‏۱۵، ص ۱۷۲ و مسائل علی بن جعفر و مستدرکاتها، ص ۳۴۴)

Share

آداب معاشرت در اینترنت

کسی را که تازه موبایل خریده است را دیده‌اید؟ تا می‌تواند به دوست و آشنا پیامک می‌زند و تا زمانی که او را نشناخته‌اند آنها را سر کار می‌گذارد. گوشی تلفن کنار دستشه، ولی با موبایلش به خونه اقوام زنگ می‌زنه…همیشه‌ی خدا هم ماسماسک! موبایل توی گوششه و داره آهنگ گوش می‌ده (حتی توی استراحتگاه!). آهنگهای عجیب غریب برای زنگ موبایلش انتخاب می‌کنه و خلاصه تابلو کار می‌کنه… بعد از پرداختن دو سه قبض موبایل یواش یواش فرهنگ استفاده از موبایل رو یاد می‌گیره. این موضوع در مورد بسیاری از تکنولوژیهای جدید از دوربین دیجیتال گرفته تا تلویزیون ۵۶ اینچ LCD صادقه. یکی از مواردی که متاسفانه علی‌رغم گذشت حدود ۱۰ سال از ورود آن به کشور ما، هنوز فرهنگ استفاده‌اش حتی در میان فرهیختگان ما هم جا نیفتاده است، اینترنت و به تبع اون ایمیله.

لابد شما هم با متنهایی شبیه به متن زیر که در انتهای ایمیلها دیده می‌شود روبرو شده‌اید:


Cristina Conati

Associate Professor
Dept. of Computer Science,
University of British Columbia
۲۳۶۶ Main Mall, Vancouver, BC,
V6T1Z4 Canada
tel: +1-604-822-xxxx
fax: +1-604-822-xxxx

این متن در واقع امضای فردی است که به ما میل زده و ما از روی آن متوجه می‌شویم با چه کسی طرف هستیم. این کاری است که تقریبا تمام اهل خرد غربی انجام می‌دهند. ضمن اینکه اگر اولین ایمیل باشد، حتما به طور جداگانه در ابتدای نامه خودشان را معرفی می‌کنند. حالا ماجرای زیر را بخوانید:
بنده به عنوان معلم ایمیل خودم را به دانشجویان دادم که اگر مشکلی داشتید با من تماس بگیرید. اولا که تمام تماسهایی که تا کنون با من گرفته شده بدون امضا و غالبا بدون معرفی بوده. ثانیا تمام آنها به زبان مزخرف فنگلیش و این آخریش که یکی دوبار دیگر هم رخ داده دیگه اعصاب منو به هم ریخت:  دیروز ایمیلی به زبان فنگلیش از طرف شخصی به نام سهیل آشتیانی دریافت کردم به شرح زیر:

عنوان: elek2 min term

salam;
khaste nabashid mohandes;
ie khahesh az tarafe bechehaie kelas,2ktor banejad hafteie pish 2 ta paian term az kheili az bachehaie kelas gereft,barresi1 va mashin 2,bachcheha kheiliashoon natunestan khub bekhoonan,ba tavajjoh be darsade balaie nomreie min term,va ba tavajjoh be akhlaghe khobe shoma,age momkene emtehano ie hafte aghab bendazin ta in forsate khob vase hame pish biaad ke nomreie khobi az emtehan begiran,ba tashakkor.

اولا که دو روز قبل از امتحان از من تقاضای لغو آن را کرده، دوما فنگلیشش پر است از اشتباهات املایی (مثلا توی عنوانش elek به جای elec و min به جای mid استفاده شده!)، سوما آداب اولیه صحبت کردن با معلم را مراعات نکرده و از همه بدتر اینکه با اسم مستعار به من ایمیل زده. یعنی شخصی به نام سهیل آشتیانی دانشجوی بنده نیست!! در نهایت هم وقتی جوابش را دادم و اسم واقعی‌اش را پرسیدم جوابی نداد.
یاد بگیریم که:
۱. حتما خودمان را با نام و فامیل کامل معرفی کنیم.
۲. حتی الامکان نامه‌هایمان را با امضا ارسال کنیم.
۳. حتی‌الامکان از زبان فارسی استفاده کنیم. اگر انگلیسی می نویسیم هم فنگلیش ننویسیم.
۴. عنوان ایمیل مان حاوی اطلاعات باشد، نه اینکه مثلا سلام، یا الکترونیک ۲ یا خسته نباشید.
۵. آداب معاشرت را رعایت کنیم
۶. در نامه‌های رسمی داستان تعریف نکنیم…

Share