تغییر نعمت به دست خود انسان است؟

حدود یک سالی هست که قرآنی تهیه کرده ام که یک صفحه اش متن و ترجمه است و صفحه مقابلش تفسیر منتخبی از آیات همان صفحه است. این کار توسط حضرت آیت الله مکارم شیرازی انجام شده و به نظر من از آن کارهایی است که قبلا جای خالی اش احساس می شد؛ مخصوصا برای آنها که حوصله خواندن تفاسیر طولانی را ندارند. این قرآن به طور ناخودآگاه انسان را به تدبر در آیات الهی وا می‌دارد.

نکته جالب در ارتباط با قرآن این است که هر دور که می خوانی اش، نکته‌ی جدیدی کشف می کنی و این از معجزات قرآن است. من عادت دارم مثل کتابهای عادی، زیر آیاتی که جلب توجه می کند، خط می کشم و گاهی این آیات را مرور می کنم.

امروز آیه ای جلب توجهم کرد که مبتلابه تمام انسانهاست و بسیار عبرت آموز:

ذَٰلِکَ بِأَنَّ اللَّـهَ لَمْ یَکُ مُغَیِّرً‌ا نِّعْمَهً أَنْعَمَهَا عَلَىٰ قَوْمٍ حَتَّىٰ یُغَیِّرُ‌وا مَا بِأَنفُسِهِمْ ۙ وَأَنَّ اللَّـهَ سَمِیعٌ عَلِیمٌ آیه ۵۳ سوره انفال

این به این خاطر است که خدا بر آن نیست که نعمتی را که به قومی عطا کرده تغییر دهد تا زمانی که آنان آنچه را در خود دارند تغییر دهند؛ و یقیناً خدا شنوا و داناست.

در توضیح این آیه آمده است:

از امام باقر (ع) نقل شده است : « خداوند به طور قطع حکم کرده است که نعمتی را – که بر بنده اش ارزانی داشته – نگیرد ؛ مگر اینکه از آن بنده گناهی سر بزند و به خاطر آن گناه ، مستحق نقمت و گرفتاری گردد.»

در روایتی از امام صادق (ع) می خوانیم : « خداوند پیامبری از پیامبرانش را به سوی قومی برانگیخت و به او وحی کرد که به قومت بگو : این مطلب بدون استثناست که اهل هر آبادی و هر مردمی که به خاطر اطاعت من در خوشی و خرمی هستند، اگر از آنچه من می پسندم ، برگردند ، من نیز آنها را از حالی که دوست دارند به حالی که دوست ندارند، بر می گردانم و اهل هر آبادی و هر خانواده ای که به خاطر سرکشی از فرامین من گرفتار هستند، اگر از آنچه نمی پسندم به آنچه می پسندم برگردند، من نیز آنها را از حالی که نمی پسندند به حالی که دوست دارند ، بر می گردانم.» از این آیه استفاده می شود که بین  تحولات نفسانی انسان و حوادث روز ، ارتباط مستقیم برقرار است ؛ به وطوری که انسانها با تغییر اوضاع و احوال درونی خود ، سبب تحول حوادث بیرونی می شود.

بر اساس دریافت ذهن ناقص من؛ این یعنی اینکه به عنوان مثال در حوزه مادیات اگر خداوند به شما خانه‌ای عنایت کرد، مادامیکه وضعیت معنوی شما تضعیف نشود (مرتکب معصیت جدیدی نشدید و تنزل روحی پیدا نکردید) خانه شما از دست نخواهد رفت، اگر زراعت خوبی عنایت کرد به همین ترتیب، اگر شغل خوبی عنایت کرد، اگر خودرویی عنایت کرد و … یا در حوزه معنویات اگر نعمت ولایت نصیبتان شد، اگر توفیق خدمتگزاری به مردم نصیبتان شد و یا امثال آنها؛ این نعمات و توفیقات مستدام خواهد بود؛ اگر شما بهتر شدید نعمتها ارتقاء خواهد یافت و اگر بدتر شدید نعمتها تنزل خواهد یافت (زلزله ای خانه را از شما می گیرد و یا طوفانی زراعتتان را خراب می کند و یا انحرافی شما را از نعمت ولایت برمی گرداند) اگر هم که تغییر نکردید، نعمت بلاتغییر خواهد ماند.

Share

5 نظر در “تغییر نعمت به دست خود انسان است؟

    • این که ذکر شد یکی از سنتهای الهی است لکن سنتهای دیگری هم خداوند دارد، یکی از مهمترین آنها که عمدتا در مورد کافرین مصداق دارد سنت “استدراج” است؛ به این ترتیب که خداوند به کافرین مهلت می دهد تا بر عصیان خودشان بیفزایند آنگاه به تدریج به عذاب دردناک مبتلایشان می کند.
      قرآن کریم آیه ۱۷۸ سوره آل عمران:
      وَلَا یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُ‌وا أَنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ‌ لِّأَنفُسِهِمْ ۚ إِنَّمَا نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدَادُوا إِثْمًا ۚ وَلَهُمْ عَذَابٌ مُّهِینٌ
      آنان که به راه کفر رفتند گمان نکنند که مهلتی که ما به آنها می‌دهیم به حال آنان بهتر خواهد بود، بلکه آنها را (برای امتحان) مهلت می‌دهیم تا بر گناه و سرکشی خود بیفزایند، و آنان را عذابی خوارکننده است.
      اعراف ۱۸۴:
      وَالَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیَاتِنَا سَنَسْتَدْرِ‌جُهُم مِّنْ حَیْثُ لَا یَعْلَمُونَ
      و آنها که آیات ما را تکذیب کردند، به تدریج از جائی که نمی‌دانند، گرفتار مجازاتشان خواهیم کرد.

  1. سلام مدتها بود به سایتتون سر نزده بودم. اکثر نوشته های قبلی تونو خوندم خیلی  خوب بود .
    در مورد این پستتون فقط میخواستم بگم  معنی و تفسیر این آیه کاملا درسته ولی من فکر میکنم همیشه داشتن نعمتی یا از دست دادن نعمتی دلیل بر ثواب  یا گناه ما نیست گاهی اوقات برای اینکه خدا امتحانمون کنه نعمتهایی رو به ما میده با بالعکس ازمون میگیره.
    یک نمونش حضرت ایوب که خدا تمام نعمتاشو یکی یکی میگیره فقط واسه اینکه ایمانشو آزمایش کنه و به شیطان نشون  بده ایوب چه صبری دارد.
    سلام برسونین

    • سلام
      البته، این هم هست. در نگاه اول همیشه اعطا و الغای نعمت، از باب تغییر در حالات نفس نیست، گاهی جهت ابتلای انسانها و برای رشد آنهاست.
      در نگاه دوم به نظر می رسد که نوعا این ابتلا برای افرادی است که مقداری رشد کرده اند؛ آنقدر که خودشان متوجه می شوند که مثلا این بلایی که گرفتارش شده اند چه فوایدی برایشان دارد نه امثال من که سر در زمین دارم و غافل از آسمان. از این نگاه باز هم تغییر و رشد فرد، سبب شده است که خداوند تغییری در نعمتهای عطا شده به او ایجاد کند؛ تغییری در جهت ارتقای معنوی (اگر چه با حذف نعمتی مادی باشد).

  2. سلام استاد
    طاعات و عبادات قبول. خدا شما را اجر دهد که چند سال است میخواهم معنی این آیه را درک کنم اما متوجه نشده بودم.البته دنبال تفسیر رفته بودم اما اینطور فصیح نگفته بودند. به هر حال جواب چندین سوالم را گرفتم . التماس دعا

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *