پست قبلی گویا ابهاماتی را در برخی دوستان ایجاد کرده، لذا در پاسخ، این پست را می نویسم. در یکی از نظرات، گفتم زندگی خرج دارد، دو تن از دوستان (که ظاهرا هنوز متاهل نشده اند!) ایراد گرفتند یاد ماجرایی افتادم:
قبل از نقل ماجرا بگویم که اصل این اصطلاح «زندگی خرج دارد» یک شوخی است و من هم فی البداهه به قصد مزاح نوشتم اما دروغ هم نبود!
اگر درست در خاطرم باشد مرحوم آقای حق شناس نقل می فرمود (نقل به مضمون) در زمان حضرت رسول الله صلی الله علیه و آله، مرد مسلمانی که عیالوار بود از دنیا رفت و پیغمبر بر او نماز خواندند و او را دفن کردند. سپس رسول خدا از مردم پرسید این مرد، اموالی هم داشت که برای زن و بچه هایش بماند، گفتند بله یا رسول الله، اما چون مرد نیکوکاری بود قبل از مرگ، تمام اموالش را وقف کرد! رسول خدا با ناراحتی فرمودند اگر زودتر می‌گفتید بر او نماز نمی‌خواندم و او را در قبرستان مسلمین دفن نمی کردم! (در سایت آقای قرائتی هم مشابه این داستان ذکر شده است.)
این را گفتم که بگویم، هر چند «تعلق» به دنیا و مادیات بد است، اما از سویی برای امرار معاش خود و خانواده، وظیفه داریم با همین دنیا کار کنیم و درآمد کسب کنیم و در حد عرف جامعه، رفاه خانواده را تامین کنیم. چه اینکه شنیده اید روایتی را که می گوید عبات ۱۰ جزء دارد، که ۹ جزء آن کسب حلال است. کسب حلال هم مصادیق گسترده ای دارد از بیل زدن و کشاورزی کردن و کارمندی و کاسبی تا کارهای نرم افزاری! البته در تمام اینها احتمال فرورفتن در حرام هم هست. مثلا من کارمند اگر در ساعت کاری، به جای پاسخگویی به ارباب رجوع، مرتب با تلفن دولت به این و آن زنگ برنم، درآمدم حلال نخواهد بود.
در مورد کارهای پروژه‌ای مثل برنامه های نرم افزاری سه حالت پیش می‌آید: یک وقت هست اصلا پروژه را تنها برای جنبه های غیرمادی شروع می کنیم؛ مثلا شما پروژه ای بر می دارید و مهمترین نیت تان این است که خودتان چیزی یاد بگیرید مثل پروژه های دانشجویی یا دوره های کارآموزی. گاهی پروژه را برای ثواب آخرتی آن انجام می دهید مثل برخی مهندسان و کارگرانی که در عتبات عالیات کار می کنند یا پروژه کاغذ دیواری نورانی یا پروژه های مذهبی که غالبا به قصد سود معنوی و رضای پروردگار است. ولی بالاخره یک کارهایی هم هست که انسان در آن علاوه بر خدمت به خلق قصد تجارت هم دارد، مثل برخی پروژه هایی که در سایت Farsi OCR آورده ام.
اللَّهُمَّ أَغْنِنِی بِحَلَالِکَ عَنْ حَرَامِکَ وَ بطاعتکَ عن معصیتکَ و بِفَضْلِکَ عَمَّنْ سِوَاکَ
خدایا مرا به حلالت از حرام بازم دار و به طاعتت از معصیت رهایم کن و به فضلت از دیگران بی‌نیازم کن. (خوب است این دعا را پس از هر نماز سه بار بخوانید. البته یادم نیست کجا دیده ام اما مطمئنا در جایی دیده ام!)
